Người bình thường làm thế nào để xây dựng hệ thống đầu tư của riêng mình

Trong thời đại thông tin tràn lan và thị trường ngày càng biến động mạnh mẽ này, nếu bạn vẫn hy vọng vào việc "nghe tin tức" và "theo gió" để đầu tư, không chỉ rất khó kiếm tiền, mà ngược lại, bạn còn dễ dàng trở thành đối tượng bị người khác thu hoạch.
Một người bình thường muốn sống sót trong thị trường vốn và kiếm được lãi suất kép ổn định thực sự không có con đường tắt nào. Cách thực sự hiệu quả lâu dài là xây dựng một hệ thống đầu tư thuộc về chính mình, không phải là những lần may mắn nhìn đúng hướng, mà là một khung khả năng bền vững.
Hệ thống này được xây dựng không phức tạp, về cơ bản chỉ có ba bước:
Mở rộng nhận thức về tài sản → Tìm vị trí phù hợp của bạn → Nghiên cứu sâu về những gì bạn đã đầu tư.
Bước 1: Mở rộng ranh giới nhận thức tài sản
Nhiều người khi nhắc đến đầu tư, họ chỉ nghĩ đến việc mua nhà, đầu cơ cổ phiếu, gửi tiền ngân hàng để quản lý tài chính. Nhưng bạn đã bao giờ nghĩ rằng đây chỉ là một góc nhỏ trong toàn bộ thế giới tài sản chưa?
Thị trường đầu tư thực sự phong phú hơn bạn tưởng. Ngoài bất động sản và cổ phiếu phổ biến nhất, thực ra bạn còn có thể chọn:
Tài sản lãi suất: Trái phiếu chính phủ, trái phiếu đầu tư thành phố, quỹ tiền tệ.
Tài sản thuộc quyền lợi: Cổ phiếu, REITs, Quỹ thị trường cấp một.
Tài sản hàng hóa: vàng, dầu thô, hàng hóa lớn.
Tài sản mã hóa: BTC, ETH, stablecoin, chứng chỉ staking trên chuỗi, v.v.
Thị trường phái sinh: quyền chọn, hợp đồng tương lai, sản phẩm cấu trúc, v.v.
Mỗi loại tài sản đều phản ánh một biến số hệ thống: chu kỳ kinh tế, môi trường lãi suất, kỳ vọng lạm phát, tình trạng tín dụng... Khi bạn hiểu về tài sản một cách rộng rãi hơn, góc nhìn của bạn về thị trường sẽ trở nên đa chiều hơn.
Vì vậy, bước đầu tiên trong việc xây dựng hệ thống đầu tư không phải là ngay lập tức mua cái gì đó, mà là mở rộng tầm nhìn của bạn, cố gắng vẽ hoàn chỉnh "bản đồ tài sản" này.
Đọc sách, xem báo cáo, trò chuyện với những người có kinh nghiệm, thậm chí tự mình thử nghiệm các giao dịch nhỏ, đều là những cách tốt để nhanh chóng nâng cao nhận thức về tài sản. Đừng vội vàng tham gia, trước tiên hãy làm rõ "mua được gì", bạn sẽ vượt qua phần lớn mọi người.
Bước 2: Chọn ra tài sản thật sự phù hợp với bạn
Biết được những lựa chọn nào có trên thị trường, điều tiếp theo cần làm không phải là "chọn cái có lợi nhuận cao nhất", mà là "chọn cái phù hợp nhất với bạn".
Nhiều người dễ dàng bỏ qua giai đoạn này, kết quả là mua tài sản rủi ro cao nhưng không chịu được sự biến động; hoặc cầm tài sản lợi suất thấp nhưng lại phàn nàn về việc hoàn trả quá ít. Tài sản phù hợp với bạn không chỉ phụ thuộc vào môi trường vĩ mô hiện tại mà còn phụ thuộc vào bạn là ai.
Bạn là sinh viên mới tốt nghiệp hay đã là người trung niên có gánh nặng gia đình? Thu nhập của bạn có ổn định không? Bạn có nợ nần gì không? Bạn có thể chịu đựng mức lỗ bao nhiêu? Trong ba năm tới, bạn có dự định chi tiêu lớn nào không?
Ví dụ, hơn mười năm trước, bất động sản phù hợp cho hầu hết mọi người; trong những năm đại dịch, trái phiếu có tỉ lệ giá trị cao; hiện tại trong giai đoạn lãi suất cao, trái phiếu Mỹ ngắn hạn hoặc quỹ tiền tệ cũng không phải là một cách "ngồi không hưởng lợi". Nhưng điều này không có nghĩa là bạn chỉ cần sao chép câu trả lời, mà là phải học cách suy nghĩ: Bạn đang ở vị trí nào, giai đoạn nào, phải đối mặt với những biến số nào?
Dòng tiền, khả năng chịu đựng rủi ro, nhịp sống của bạn quyết định cách bạn "nên phân bổ tài sản". Chỉ khi bạn chọn đúng bước này, bạn mới không bị lo lắng đến mức không ngủ được vì sự biến động của thị trường.
Bước ba: Nghiên cứu kỹ những gì bạn muốn đầu tư.
Nếu hai bước đầu tiên có thể giúp bạn không bị lỗ, thì bước thứ ba chính là chìa khóa để bạn thực sự mở rộng khoảng cách lợi nhuận.
Nhiều người mua cổ phiếu hoặc tiền điện tử chỉ dừng lại ở mức "đây là ngành hot" "nhiều người đề xuất". Nhưng những người thực sự có thể kiếm được lợi nhuận vượt trội thì làm nhiều hơn thế rất nhiều.
Họ sẽ hỏi:
Ngành này ai mới là đầu tàu thực sự? Ai là đầu tàu giả mạo chỉ biết tận dụng độ hot? Mô hình kinh doanh của công ty có thể thành công không? Có dòng tiền dương không?
Nội dung kỹ thuật có thực sự có rào cản, hay chỉ là kể chuyện? Định giá hiện tại có hợp lý không, hay đang làm quá kỳ vọng trong 10 năm tới?
Nói cách khác, bạn cần nghiên cứu đối tượng đầu tư của mình giống như khi mua nhà.
Không phải nói "nhà ở Thâm Quyến tốt", mà là phải hỏi: khu nào, mức giá nào, khu học chánh hay khu thương mại, có quy hoạch lớn nào không, cấu trúc cung cầu ra sao?
Áp dụng thói quen nghiên cứu này vào bất kỳ ngành nào, cho dù là năng lượng mới, AI, y dược, hay tiêu dùng, Web3, bạn sẽ nhận ra rằng thông tin bạn thấy sẽ hoàn toàn khác biệt so với người bình thường.
Bước này là khởi đầu thực sự để bạn xây dựng "ưu thế nhận thức lâu dài". Đây cũng là bước nhảy quan trọng giúp bạn từ "không bị lỗ" tiến tới "kiếm được ổn định".
Đầu tư không phải dựa vào tầm nhìn mà thắng, đặc biệt không phải dựa vào những "sự chợt nảy ra" ngắn hạn.
Điều thực sự tạo ra khoảng cách giữa con người là việc có hay không một hệ thống riêng của mình:
Bạn có một phương pháp nào để chuyển đổi sự phức tạp của thế giới thành ngôn ngữ mà bạn có thể hiểu và thao tác không?
Bạn có dành thời gian để hiểu rõ logic cơ bản của các tài sản khác nhau không? Bạn có thể đánh giá rõ ràng vị trí của mình không? Bạn có thực sự đã nỗ lực nghiên cứu những gì bạn đã đầu tư không?
Ba bước này có vẻ không khó, nhưng người thực sự làm vững chắc thì rất hiếm.
Bạn có thể không dự đoán được tương lai, nhưng chỉ cần bạn có một hệ thống có thể lặp lại và phát triển, đó chính là khả năng cơ bản của bạn để chống lại rủi ro và nắm bắt cơ hội.
Và khi bạn thiết lập hệ thống này, bạn không còn là người đi theo thị trường mà bắt đầu trở thành một người hành động có chính kiến và có khuôn khổ.