Cuộc khủng hoảng hỗn loạn: Sự trỗi dậy song song của vàng kỹ thuật số và vàng vật chất

Gần đây, thị trường vốn toàn cầu đã có những biến động mạnh, sự tăng giá của đồng yên đã gây ra sự đảo chiều trong các giao dịch chênh lệch lãi suất, chỉ số lo lắng đã tăng vọt, ngay cả vàng cũng bị ảnh hưởng bởi sự thiếu thanh khoản và có chút điều chỉnh, trong khi bitcoin đã giảm mạnh cùng với các tài sản rủi ro khác. Điều này dường như trái ngược với quan điểm về thuộc tính "song sinh", nhưng chúng tôi vẫn tin rằng, với sự tiến triển nhanh chóng của hệ thống tiền tệ quốc tế mới, mối quan hệ song sinh giữa bitcoin và vàng sẽ trở nên chặt chẽ hơn.

Kể từ năm 1970, giá vàng (so với đô la Mỹ) đã trải qua ba giai đoạn tăng giá chính. Thập niên 70 là thời kỳ hoàng kim thực sự của vàng, giá tăng cao nhất hơn 17 lần. Thời kỳ này trùng hợp với sự tan rã của hệ thống Bretton Woods, đồng đô la và vàng bị tách rời, cộng thêm hai cuộc khủng hoảng dầu mỏ và tình hình địa chính trị căng thẳng, đặc tính giữ giá và phòng ngừa rủi ro của vàng được thể hiện rõ rệt. Sau thập niên 80, giá vàng bước vào giai đoạn điều chỉnh, thập niên 90 suy yếu, liên quan đến việc kiểm soát lạm phát toàn cầu và phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Thập kỷ đầu của thế kỷ 21 là chu kỳ tăng giá lần thứ hai, giá vàng tăng hơn 5 lần. Trong thời kỳ này, sự sụp đổ của bong bóng Internet, Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới dẫn đến kỳ vọng lạm phát, trong khi cuộc khủng hoảng thế chấp phụ và khủng hoảng nợ châu Âu bùng nổ khiến các ngân hàng trung ương các nước phát triển thực hiện chính sách nới lỏng định lượng, lãi suất thực tế liên tục giảm, làm tăng sức hấp dẫn của vàng. Sau năm 2010, khi đồng đô la bắt đầu tăng giá trở lại và Cục Dự trữ Liên bang giảm QE và tăng lãi suất, giá vàng lại bước vào giai đoạn điều chỉnh.

Hiện tại đang trong giai đoạn tăng giá lần thứ ba, bắt đầu từ năm 2019, cho đến nay giá vàng đã tăng gần gấp đôi. Giai đoạn tăng giá này có thể chia thành hai giai đoạn: từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2022, do ảnh hưởng của xung đột thương mại Mỹ - Trung và đại dịch COVID-19, các quốc gia đã thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng, lãi suất thực tế nhanh chóng giảm xuống; từ năm 2022 đến nay, mặc dù Mỹ đã nhanh chóng tăng lãi suất để đối phó với lạm phát cao, giá vàng vẫn tăng hơn 30%.

Kinh tế học truyền thống cho rằng giá vàng có mối quan hệ nghịch với lãi suất thực, nhưng lý thuyết này dường như không còn áp dụng trong thời kỳ hậu đại dịch. Xu hướng giá vàng phản ánh nhiều hơn phản hồi về giai đoạn chuyển tiếp của hệ thống tiền tệ quốc tế mới, về cơ bản là sự củng cố "nhận thức" về thuộc tính tiền tệ của vàng. Điều này không chỉ được thể hiện trong khu vực tư nhân, mà còn phản ánh trong các hoạt động của các ngân hàng trung ương quốc gia. Quy mô mua ròng vàng của các ngân hàng trung ương toàn cầu đã tăng vọt từ 255 tấn vào năm 2020 lên 1037 tấn vào năm 2023, cho thấy sự phân tán phòng thủ của các quốc gia đối với hệ thống tín dụng đô la.

Bitcoin và vàng có nhiều điểm tương đồng: sản lượng có thể kiểm soát, phi tập trung, không thể làm giả, dễ phân chia và thuận tiện cho giao dịch. SEC đã phê duyệt việc niêm yết các quỹ ETF Bitcoin đầu tiên, đánh dấu sự chuyển mình của Bitcoin hướng tới dòng chính. Trong những năm gần đây, mối tương quan tích cực giữa giá Bitcoin và vàng đã tăng lên đáng kể, gợi ý rằng Bitcoin đang chuyển từ tài sản rủi ro cao sang "tiền tệ hàng hóa".

Khi hệ thống tiền tệ quốc tế bước vào giai đoạn mới, xu hướng đa dạng hóa tiền tệ dự trữ ngày càng trở nên rõ ràng. Trong bối cảnh tâm điểm lạm phát toàn cầu đang dâng lên và sự không chắc chắn về địa chính trị gia tăng, vàng vẫn đang ở giữa chu kỳ tăng giá. Đáng chú ý là, sự đa dạng hóa tiền tệ dự trữ không chỉ diễn ra ở cấp quốc gia, mà khu vực tư nhân cũng đang tích cực tham gia vào tiến trình này. Sự phổ biến của Bitcoin đang gia tốc, và tiềm năng của nó như một loại tiền tệ dự trữ đang tiến cùng với vàng, cùng nhau thể hiện câu chuyện "song sinh" của kỷ nguyên mới.