Trò lừa bịp rug pull trong thế giới Tài sản tiền điện tử

Trong những năm gần đây, sự bùng nổ đầu tư vào Tài sản tiền điện tử cũng đi kèm với sự gia tăng của các hành vi lừa đảo. Trong đó, rug pull trở thành một loại trò lừa bịp phổ biến. Theo thống kê, vào năm 2021, các trò lừa bịp rug pull đã gây ra thiệt hại lên đến 2,8 tỷ USD, chiếm 37% tổng doanh thu từ lừa đảo Tài sản tiền điện tử trong năm đó.

Vào tháng 4 năm 2023, ngành DeFi một lần nữa gặp phải một đợt tấn công rug pull, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư hơn 6,2 triệu đô la, liên quan đến 32 dự án. Trong đó, chuỗi BNB bị ảnh hưởng nặng nề nhất, thiệt hại khoảng 4,5 triệu đô la, chiếm hơn 73% tổng thiệt hại. Ethereum và Arbitrum lần lượt đứng thứ hai và thứ ba, với số tiền thiệt hại lần lượt là 1,05 triệu đô la và 182 nghìn đô la.

Định nghĩa và các loại rug pull

rug pull là một trò lừa bịp mã hóa, thường thể hiện qua việc các nhà phát triển đột ngột rút khỏi bể thanh khoản DEX dẫn đến việc giá coin giảm mạnh, hoặc lợi dụng quyền hạn tập trung và lỗ hổng logic để cuỗm đi tiền của nhà đầu tư. Vào ngày 26 tháng 4 năm 2023, DEX Merlin trong hệ sinh thái zkSync đã bị nghi ngờ xảy ra sự kiện rug pull, thiệt hại khoảng 1.82 triệu USD.

rug pull chủ yếu bao gồm ba loại:

1. Đánh cắp thanh khoản: Các nhà phát triển rút toàn bộ token từ pool thanh khoản, khiến cho các token mà nhà đầu tư nắm giữ trở nên vô giá trị.

2. Giới hạn lệnh bán: Các nhà phát triển thông qua mã hạn chế, chỉ cho phép họ có thể bán token. Khi nhà đầu tư mua đủ nhiều token, các nhà phát triển sẽ bán tháo vị thế của mình.

3. Bán phá giá: Các nhà phát triển trong thời gian ngắn bán ra một lượng lớn token mà họ nắm giữ, dẫn đến giá coin giảm mạnh, khiến token trong tay các nhà đầu tư khác trở nên vô giá trị.

Phương pháp nhận diện và tránh rug pull

Các nhà đầu tư nên cảnh giác với một số dấu hiệu có thể có rủi ro rug pull sau đây:

1. Nhóm phát triển không xác định hoặc ẩn danh
2. Thiếu tính thanh khoản khóa
3. Có hạn chế về lệnh bán
4. Số lượng người nắm giữ token hạn chế nhưng giá tăng vọt
5. Cam kết lợi nhuận cao đáng ngờ
6. Thiếu sự kiểm toán từ bên thứ ba

Để giảm thiểu rủi ro đầu tư, các nhà đầu tư cũng nên thực hiện các kiểm tra sau:

• Dự án có mã nguồn mở và đã trải qua kiểm toán nghiêm ngặt không
• Có các biện pháp bảo đảm an ninh và kế hoạch ứng phó liên quan không
• Dự án có khả năng chuyển tiền của người dùng với quyền truy cập cao hay không
• Quyền hạn của dự án có được phân cấp cao hay không, hoặc áp dụng các phương thức quản lý như ký đa chữ ký, khóa thời gian?
• Tình hình phát hành thực tế của token có phù hợp với mô tả trong whitepaper không

Tầm quan trọng của việc thẩm định

Trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án mã hóa nào, việc tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng là rất quan trọng. Các nhà đầu tư nên:

• Xác minh bối cảnh và thành tích của nhóm dự án
• Đọc kỹ whitepaper, trang web và các tài liệu khác của dự án
• Xác nhận hợp đồng thông minh đã được kiểm toán bởi bên thứ ba đáng tin cậy
• Cảnh giác với sự thổi phồng quá mức và tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ)

Nhà đầu tư cần tự hỏi mình: Đội ngũ dự án có uy tín tốt trong cộng đồng mã hóa không? Họ có kinh nghiệm dự án thành công trước đây không? Độ minh bạch của dự án như thế nào?

Kết luận

rug pull đã trở thành một mối đe dọa lớn trong thế giới tài sản tiền điện tử, gây ra những tổn thất khổng lồ. Bài viết này giới thiệu định nghĩa, các loại và cách nhận diện cũng như tránh loại trò lừa bịp này. Các nhà đầu tư nên học cách nhận diện các tín hiệu rủi ro tiềm ẩn, như cam kết lợi nhuận cao, đội ngũ phát triển ẩn danh, thiếu kiểm toán và tính minh bạch, v.v.

Trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án nào, bạn nên tiến hành nghiên cứu đầy đủ hoặc tìm kiếm ý kiến kiểm toán từ các đội ngũ chuyên nghiệp. Với sự phát triển không ngừng của ngành mã hóa, cá nhân, cơ quan quản lý và các cơ quan thực thi pháp luật cần hợp tác để ngăn chặn và đấu tranh với các hành vi gian lận, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.